Thành thật


Hoàng tử nước Ba Tư xưa, sau nhiều ngày bạo bệnh cho vời tất cả quần thần bệ kiến bên giường, thổ lộ : - Nầy các khanh, trẫm lâm bệnh không biết sống chết thể nào. Trẫm muốn biết các khanh nghĩ trẫm có phải là vị vua tốt không? Các khanh cứ thẳng thắn phô bày, đừng sợ chi cả. Hãy nói ra sự thật, trẫm sẽ thưởng cho các khanh mỗi người một viên ngọc quý.

Cơ hội ngàn năm một thuở, quần thần mỗi người đua nhau tâng bốc nhà vua. Người thì nói vua là một minh quân xuất chúng, người thì nói vua là người tài ba lỗi lạc, người thì nói vua là người đức độ hơn người, ai cũng hết lời ca tụng tám mỹ vua cả. Song có một quần thần yên lặng không tỏ bày gì. Vua nhìn thấy liền hỏi :


- Khanh không ý kiến gì về trẫm sao?

- Tâu bệ hạ, thần nghĩ sự thật không thể đổi bằng ngọc ngà được, vì thế thần im lặng.

- Tốt, vậy thì trẫm hứa là sẽ không tặng ngọc ngà gì cho khanh cả, khanh hãy mạnh dạn nói sự thật về trẫm đi!

- Tâu bệ hạ, nếu được bệ hạ cho phép, thần xin nói: Thần nghĩ bệ hạ dù là vua nhưng vẫn là người. Hễ là người thì chẳng ai là thập toàn cả. Bệ hạ có những khuyết điểm và tật xấu như tiêu xài quá độ, phung phí ngân sách vào việc xây cất dinh thự to lớn và đeo đuổi chiến tranh khiến muôn dân khổ cực vì sưu cao thuế nặng, bá tánh lầm than mà bệ hạ không nghĩ gì tới. Nghe thế, vua yên lặng suy nghĩ không nói gì trong giây lát. Bỗng ngẩng đầu lên, vua ra lệnh :

- Hãy tặng mỗi người nói tốt về ta một viên ngọc quý, còn kẻ vừa nói thật về ta từ nay sẽ được bổ nhiệm giữ chức tể tướng để cùng ta đồng trị sơn hà.

Hôm sau, các quần thần trở lại ra mắt vua than phiền những viên ngọc quý vua tặng hôm trước đều là những viên ngọc giả. Vua phán - Đúng vậy, ý ta muốn tặng những viên ngọc giả ấy cho những lời giả dối dua nịnh của các khanh, còn ai chân thật không dua nịnh sẽ được trọng dụng.