NĂM YẾU TỐ QUYẾT ĐỊNH BẠN LÀ AI

Những yếu tố nào quyết định chúng ta là ai? Có rất nhiêu yếu tố, nhưng dưới đây là năm yếu tố quan trọng nhất: 

1. Di truyền 
Khi  Margaret và  tôi  còn  trẻ,  chúng  tói  tin  yếu  tố di  truyền đóng vai  trò rất nhò  trong bản  chất của  một  con  người, còn môi  trường  xung quanh  thì  chiếm  tới 98%.  Nuôi dạy lũ trê sao  cho giống  ình,  chúng  sẽ  trờ  nên  giông  mình.  Sau  đó, chúng tôi nhận  con nuôi, Elizabeth và Joel Porter. Chúng tôi phát hiện  ra  việc nuôi  dạy,  phát  triển  tính  cách, giáo dục  và những chi  dẩn  vê tinh  thần  óng  vai  trò quan trọng,  nhưng có  những  thứ thuộc  vế  "phần  cứng"  không  thế  thay đối trong mỗi con  người, dù môi trường sống ra  sao. 

Bàn chất di truyền  cùa bạn có thế là tốt cũng có thể là xấu. Bạn  có  thế sò  hữu  những phàm  chất và  tính  cách  đáng  sợ bấm  sinh. Điều  này  đúng với bất  kỳ ai trên  thế giới này. Có những  điểu bạn  không  thích  và  phải  học  cách  chung sống với  chúng.  Khi  nó nó  thuộc  vê  tính  cách,  hãy khắc phục những điếm yếu cùa mình. Khi nó thuộc vẽ tài năng, hãy tận dụng thế mạnh của  bạn. Bạn không  thể  thay  đôi  gen  di  truyền  của mình. Tuy nhiên, trong số năm yếu tô hàng đầu quy  định bạn là ai, đây là yêu  tố duy  nhất bạn không  thế thay đổi. Bốn yếu  tố còn lại, bạn có thế thay đôi đến một mức nào đó. 

2. Tự nhận thức bản thân 
Nhà  thơ T. s.  Eliot nhận  định: "Một nửa  tác hại trên thế giới này là do nhũng nguôi muốn cảm thấy quan trọng gây ra. Họ không chù định gây hại. Họ bị cuốn vào một nỗ lực không kết thúc đê luôn  được nghĩ tốt." Con  người giống như nước: Tự biết  mức  độ cùa  minh. Người nào nhận  thức bản  thân theo hướng  tiêu  cục  sẽ mong đợi điêu  tệ nhất, phá  hoại các môi quan hệ và  thày nhũng nguôi khác cũng tiêu cực. Ngược  lại, nhũng  ai  nhận  thức bán  thán  theo hướng  tích  cực  sẽ mong muốn  điêu tốt lành nhất cho bản thân. Những người có sự tự nhận  thức bán  thân  vừa  tích cực vừa đúng đắn sẽ  rất thành cóng,  họ thấy  ờ mọi người  tiếm  năng thành công và hướng tới những người thành  công khác. Nhà tâm lý học Athaniel Branden  nói: "Chúng  ta  thấy  thoải  mái, gần  gũi vói những người  có lòng tự tôn tương đổng  với mình. Những  người có tính cách trái ngược có thế thu hút chúng ta trong một số vấn đế nhung không phải vấn để này." 

Người  ta  kế  rằng  có  lần  thấm  phán  nổi  tiếng  Oliver VVendell  Holmes đi  dạo  trên phố với một  cô bé. Khi cô bé quay vê nhà  mình, ông nói: "Khi mẹ hòi cháu đã ờ đâu, hãy nói với mẹ là cháu đã đi dạo cùng Oliver VVendell Holmes." "Vâng ạ!" cô bé tự tin trá  lời, "và khi mọi người ớ nhà hỏi chú đã ở đâu, chú hãy trả lời chú  đi dạo cùng Mary Susanna Brovvn."  Có bé  chính  là  ví  dụ  điên  hình  về người  có sự  tụ nhận thức tích  cực. 

3. Kinh nghiệm sống 
Ngày xửa ngày xưa, ờ một ngôi làng nọ, người ta hướng  dân cậu  bé  chăn  cừu:  "Khi nhìn  thây chó  sói,  hãy  kêu  to  và chúng ta sẽ vác súng và đinh ba chạy đến." 
Ngày  hôm  đó, cậu  bé  chăn  cừu  nhìn  thấy  một  con  sư  tử đứng  gân đấy. Cậu  gào lên: "Sư tử, sư tứ!" Nhung chẳng ai đèn. Su tử ăn thịt khá nhiều  cừu. Cậu bé sợ hãi tới quẩn trí. 
"Tại sao  khi cháu kêu, chẳng ai đến cứu cá?" Cậu bé hòi. "ơ  vùng  này  làm  gì  có sư  tử."  Người già trong  làng trà lời. "Cháu cần phải tìm chó sói." 

Cậu  bé chăn  cừu  học  được  một bài học giá trị: mọi người chì  đáp  lại những gì người ta  sẵn sàng  tin tướng.  Điểu  làm họ sẵn  sàng tin tướng chính là kinh nghiệm  của họ. 

Điểu này chưa đúng với bạn? Hãy nhớ lại kinh nghiệm thời thơ ấu. Nếu bạn thành công vang dội trong thế thao, điều đó có thế trờ thành một phần quan trọng trong cuộc đời bạn. Nếu bạn làm quen dễ  dàng,  bạn có thể tận hưởng cuộc sống với nhiêu bạn bè. Nếu bạn bị mọi người đối xứ dửng dưng  hay lạnh nhạt, điếu đó sẽ có ảnh hường  khác đèn bạn. Bất kỳ điều gì bạn  trài qua  sẽ góp phẩn tạo nên con  người bạn. Chúng ta không chọn toàn bộ kinh nghiệm  sống của  mình, nhưng chúng ta đang lựa chọn rất nhiều. Chúng ta chọn bạn đời, chọn nơi đế đi nghi,...  Những  người có hoàn cảnh đó cảm  thấy khó khăn khi lựa chọn những kinh nghiệm đế cải thiện lối sống và cách tu' duy. Chúng ta không thê làm lại những gì đã qua nhưng có thê lên kế hoạch  cho nhũng lựa chọn sắp tới. 

4. Thái độ và sự lựa chọn vê những kinh nghiệm đó 
Quan trọng hơn việc lựa chọn  kinh nghiệm  cho mình là việc quyết  định  quan  điếm  của chúng ta đối  với những  kinh nghiệm  đã  có.  Chúng  ta  chỉ  có  thể  kiêm  soát  có  giới hạn những  gì  mình đã  trải  qua.  Nhưng  chúng  ta  có khả  năng kiêm  soát  được  thái độ của  mình. Bất kê quan điếm là tích cực  hay  tiêu cực,  vui  vẻ  hay miên  cưỡng,  cởi mờ hay kín kẽ đêu  là  lựa  chọn  cua chúng ta. Tôi có thê khõnq thay đổi được . thế qiói xunq quanh, nhưnq tôi có thể thay  đôi  được  điều  tôi nhận  thấy trong bản thân. 

Tôi tin rằng  thái độ là quyết  định quan trọng  thứ hai  sau tính chung thủy mà ai cũng làm được. Quan điểm của bạn có thế là thuận  lợi hoặc bất lợi cho bạn. Đó không phải do bẩm sinh bạn  có, do hoàn cành của  bạn  hay  tài khoản  ngân hàng của  bạn quy định. Điêu đó hoàn toàn do lựa chọn của bạn. 

5. Bạn bè 
Trong  bộ  phim  hoạt  hình  Peanuts (Những  hạt  đậu)  của Charles Schulz, Charlie Brovvn gối đầu lên  tay  và  dựa  vào tường,  trông  rất  thảm  hại.  Bạn  anh,  Lucy  đi  vào,  hỏi han Charlie và chi rõ cho  anh  thấy vấn để thuộc về bân thân  anh chứ không phải ờ đâu khác. Nếu  Charlie Brown  muốn cải  thiện  bản  thân,  có lẽ  anh nên bắt đầu từ việc tìm thêm một người bạn mới. 

Lựa  chọn  bạn  bè  là  một  trong  những  hành  động  quan trọng nhất. Với vai trò của người làm cha,  làm mẹ, vợ chổng tói  cân  thận  quan  sát  bạn  bè  của  bọn  trẻ.  Chúng ta  biết những người tích cực,  có cá tính  tốt đẹp  sẽ có tác động  tích cực  đến bọn  trê và ngược  lại.  Chúng  tôi luôn biến ngôi  nhà của  mình  thành nơi bọn trẻ và bạn bè chúng yêu thích, từ đó chúng tôi có thê thây ai là người có ảnh hường  tới chúng. 

Những  người bạn  gần  gũi  nhất -  đặc  biệt  là  người  bạn đời  -  sẽ tạo nén  con  nguôi bạn. Bạn từng  nhìn  thấy  đứa  trẻ ngoan  đã  trờ  nên  hư  đốn  khi  giao  du  với những  ké xấu chưa?  Bạn từng  thây  một  người  bạn  hay  đổng  nghiệp  trờ nên  rất  chuyên nghiệp sau  khi  làm  việc cùng những người luôn  khuyến  khích  và  đặt  anh  ta  vào  thừ  thách đế  trưởng thành  chưa? Những người bạn lựa chọn sống, làm việc cùng sẽ thay đổi con người bạn. Diên giả tài ba, Charlie John phát biêu: sự khác biệt giữa  con nguôi bạn hôm nay  và con người bạn  năm  năm  tới  nằm ở  những người  bạn  lựa  chọn  và những cuốn sách bạn  đọc.

Cách  nhìn  nhận  người  khác  là  do  con  người  bạn  quyết định.  Nếu bạn  không  thích mọi người, đó sẽ là tuyên  bô về con  người bạn  và  vẽ cách  bạn  nhìn  nhận  mọi người. Quan điếm  cùa  bạn chính  là  vấn  để. Trong trường  hợp  đó,  đừng CỐ gắng thay đôi hay chú  ý  đến  người khác; hãy tập  trung vào chính bạn. Nếu bạn thay đối bán  thân  và trở thành kiểu người bạn mong muốn,  bạn sẽ nhìn nhận mọi người khác đi và thay đổi cách cư xử trong các mối quan hệ. 

Thuật đắc nhân tâm John Maxwell